Single-use plastics richtlijn

De EU, met vicepresident Frans Timmermans voorop, neemt maatregelen tegen plastic zwerfafval en de plastic soep. Begin 2018 waren we erbij toen Frans Timmermans zijn plan uitlegde, op 3 juli voeren de EU landen de Single-Use plastics Directive in. Deze SUP Richtlijn is gericht op het terugdringen van de wegwerpplastics die het meest de stranden vervuilen en sterk bijdragen aan de plastic soep. 

De SUP richtlijn sluit deels aan bij onze visie op het bestrijden van de plastic soep en de vijf uitgangspunten van het Plastic Avengers Manifest: Verantwoordelijkheid bedrijven, Reduceren, Hergebruiken, Versimpelen en Monitoren. Maar er moet nog veel meer gebeuren om de plastic vervuiling écht terug te dringen. Zie het persbericht dat we samen met een coalitie van Nederlandse milieu-organisaties hebben uitgebracht. 

Sup Persbericht Milieuorganisaties

Single-use plastics op stranden

De SUP Richtlijn is gericht tegen de 10 wegwerp plastics die meest op de stranden gevonden worden. Zij vormen samen 43% van het zwerfafval in zee (vistuig nog eens 27%). Sommige producten worden verboden, andere krijgen een markering over plastic in het product, bij weer andere moet het bedrijfsleven gaan meebetalen aan bewustwording, inzamelen en opruimen.

Verboden per 3 juli

Per 3 juli geldt een verbod op:

• plastic wattenstaafjes en ballonstokjes
• plastic bordjes, bestek, roerstaafjes en rietjes
• eenmalige drank- en voedselverpakkingen van piepschuim (wegwerpbekers, éénpersoons maaltijden, McDonalds etc.)
• producten van oxo-degradeerbare plastics, die uiteindelijk afbreken tot microplastics

Onze visie

De verboden op deze plastic wegwerpproducten zijn een noodzakelijke stap in de bestrijding van de plastic soep. Wij zijn blij dat de EU deze eerste stap gezet heeft.

Natuurlijk zullen er nog veel meer plastic wegwerp-producten en -verpakkingen verboden moeten worden. Denk bijvoorbeeld ook aan het folietje om een rietje, de plastic deksel waar een kartonnen rietje doorheen steekt. Ook die vinden we veel als plastic afval in het milieu. Het blijft belangrijk om hierover gegevens te veramelen en actie te ondernemen.

Het probleem van het vele zwerfafval op de stranden en in het milieu wordt niet opgelost als deze producten van andere materialen gemaakt worden - en daar ziet het nu naar uit. De échte oplossing is het geven van waarde aan deze materialen, bijvoorbeeld door statiegeld, zodat ze worden ingezameld en hergebruikt.

Markering op plastic producten

Andere producten krijgen per 3 juli een markering die aangeeft dat dat er plastic in het product zit, dat het in de afvalbak thuis hoort en dat zwerfafval negatieve effecten heeft op het milieu:

• filters van sigaretten
• drinkbekers
• vochtige doekjes, maandverband en tampons

Onze visie

Markeringen hebben zelden enig effect. Wij verwachten er weinig van. Coca Cola zette in 2018 groot ‘recycle me’ op de doppen van hun plastic flesjes, maar het aantal Cola Cola flesjes in het zwerfafval is er niet door afgenomen.

Uitgebreide producenten verantwoordelijkheid (UPS)

Producenten gaan vanaf 5 januari 2023 meebetalen aan:

• het inzamelen van afval
• het opruimen van zwerfafval
• bewustwordingsmaatregelen voor consumenten

Per 5-01-2023 geldt dit voor filters van sigaretten, drinkbekers, eenpersoonsmaaltijden, zakjes, wikkels en plastic draagtassen. Per 31-12-2024 ook voor ballonnen, vochtige doekjes, maandverband, tampons en vistuig.

Onze visie

Verantwoordelijkheid bij bedrijven voor het reduceren van (plastic) zwerfafval sluit sterk aan bij onze visie op het bestrijden van de plastic vervuiling en plastic soep. Wij hopen dat deze maatregel zó wordt uitgewerkt dat het voor bedrijven financieel aantrekkelijk wordt het plastic afval van hun producten via inzameling en opruimen tot (bijna) nul te reduceren. Vanuit het principe ‘de vervuiler betaalt’. 

Deze verantwoordelijkheid vereist goede monitoring door de overheid en gemeenten. Er moet een ‘nulmeting’ zijn: de huidige omvang van de vervuiling. En een reductie-norm waartoe afval producerende bedrijven verplicht worden.
Wij zouden willen zien dat bij deze monitoring ook de data van de Plastic Avengers en andere vrijwillige zwerfafvalrapers meegenomen wordt. Data zoals wij verzamelen met onze Plastic Avengers App.